Parafia Racławiczki

Panorama Kościoła w Racławiczkach

Menu

Kontakt

Adres:
Parafia Rzymskokatolicka
Św. Marii Magdaleny
Racławiczki
ul. Plebiscytowa 5
47-370 Zielina
Telefon/fax:
+48 774 668 431
E-mail:
Konto:
Bank Spółdzielczy Gogolin - Oddział Strzeleczki
61 8883 1028 2004 4000 3298 0001
Konto remontowe:
Bank Spółdzielczy Gogolin - Oddział Strzeleczki
07 8883 1028 2004 4000 3298 0003
Z dopiskiem "Darowizna na cele kultu religijnego"

Wyślij Wiadomość

Logowanie

Racławiczki - Spis nazw lokalnych - S-Z

Opracował: Gerard Kosmala

Sigowske - pola wchodzące w obręb użytków należących do Ścigowa, położone na wschód od drogi Przi Krziżu.

Starŏ Straż [Starŏ Straża] - mały budynek w centrum Wsi, przy Kałuży, w którym kiedyś stał wóz ochotniczej straży pożarnej. Gdy OSP przeniosła się do większego budynku koło Klubu, Starŏ Straż stoi opuszczona a oprócz nazwy o jej funkcji przypomina jeszcze syrena stojąca na dachu.

Starŏ Szkeła - zabudowania pierwszej szkoły w Racławiczkach. Były to charakterystyczne budynki z czerwonej cegły, znajdujące się na parceli na przeciwko kościoła. Obejmowały, oprócz budynku szkoły, także zabudowania gospodarcze. Traciła na znaczeniu wraz z przejmowaniem wszystkich funkcji przez rozbudowany po sąsiedzku budynek nowej szkoły, chociaż awaryjnie odbywały się tam lekcje lub miała siedzibę biblioteka (jeszcze w latach 80.). Postępująca destrukcja nie remontowanych budynków była przyczyną ich wyburzania a główny budynek został zburzony 9-10.11.2009 roku. Póki co pozostało jeszcze drugie znaczenie nazwy, dotyczące samej parceli lub mające znaczenie orientacyjne czy kierunkowe („iś kole Stary Szkeły”, „przi Stary Szkole”).

Stryjŏkowe Ôwsisko - tylna część Kerhowa, od kostnicy do końcowego płotu. Przez wielu nazwa jest rozciągana na cały Kerhōw. W powszechnym odbiorze nazwa ma nieco ironiczny charakter, budzi uśmiech na twarzy. Pochodzenie nazwy jest dla wielu oczywiste i zwykle przywoływana jest następująca opowieść. W pewnym okresie w przeszłości funkcjonujący przykościelny cmentarz okazał się być za mały i uzgodniono z gospodarzem mieszkającym po sąsiedzku, że przekaże? sprzeda? parafii część swojej działki, dla poszerzenia cmentarza. Nazwisko gospodarza miało brzmieć „Stryj”, podobnie brzmiący pseudonim (Stryjŏk) określa obecnie mieszkających tam gospodarzy, stąd większości oczywistym wydaje się pierwszy człon nazwy. Jako, że parcela przekazana została po żniwach i ostatnią uprawą był owies, stąd pierwsi zmarli pochowani zostali na Ôwsisku, co wyjaśnia drugi człon nazwy. Według „Kroniki parafii Racławiczki”, spisanej przez Barischa, powiększenie Kerhōwa nastąpiło latem 1849 roku, poprzez włączenie fragmentu sąsiedniej działki. Nie ma informacji co do nazwiska właściciela a w jednej z opinii sugeorwano, iż Stryj/Stryjŏk oznaczało funkcje (odpowiednik sołtysa) a nie nazwisko.

Szauder [Szaudrownia] – posesja w centrum Wsi, za Kałużył. Nazwa wywodzi się od nazwiska właściciela, który prowadził piekarnię, działającą do 1945 (gdy właściciel został zabity przez czerwonoarmistów). Po II wojnie światowej piekarnia działała jeszcze, już w ramach GS-u.

Szczelczōnka - leśna droga w Racławski Lesie, prowadząca ze Strzeleczek do drogi Chrzelice – Opole.

Szkoda [Szkodownia] - nazwa pochodzi niewątpliwie od nazwiska właściciela obiektów handlowo-usługowych i sąsiadującej z nimi, będącej na zapleczu, działki, zlokalizowane przy głównym skrzyżowaniu, w jego południowozachodnim narożniku. U Szkody była restauracja, gospoda, sklep (w tym mięsny) a za zabudowaniami rozległy plac. Po wyjeździe właścicieli do RFN obiekt i działkę przejęło państwo: w przekształcony budynek zajęła Gminna Spółdzielnia ze Strzeleczek otwierając w nim sklep spożywczy, bar (piwiarnię, popularnie nazywaną też „mordownią”) i restaurację. Przez jakiś czas w sąsiednim budynku działał także rzeźnia a ciągle wspominanym sprzedawcą mięsa był Heimann. Zmiana właściciela była przyczyną pojawienia się nowej nazwy, która dotyczyła już tylko samych budynków: Gees [GS] określa zarówno budynek, jak i poszczególne placówki handlowe w nim zlokalizowane. Plac nadal nazywany jest Szkodowym, a jego przynależność w powszechnym mniemaniu nie jest jasna, co obrazuje różne jego wykorzystanie (częściowo przez osoby prywatne, corocznie instaluje się tam wesołe miasteczko podczas Odpustu). Obie nazwy służą także do orientowania czyjejś pozycji oraz jako nazwy kierunkowe („stŏć kole Geesu”, „jechać Kole Szkody”). Zachodząco w ostatnich latach zmiany mogą przynieść kolejną weryfikację nazw i ich znaczeń. Bar i restauracja zostały przejęte przez prywatnego restauratora ze Strzeleczek i coraz częściej nazwę Gees stosuje się wyłącznie do sklepu spożywczego, natomiast pozostałe placówki handlowe okazyjnie nazywane są od nazwiska nowego właściciela („Szkodownia mŏ tera Koschyk”).

Szkop [U Szkopa] - prawie już nieużywana nazwa zakładu szewskiego (szewca) mieszczącego się niegdyś na rogu dzisiejszych ulic Plebiscytowej i Osiedle, we Wsi. Jednocześnie nazwa obejmowała całą posesję a jej geneza związana jest z przezwiskiem (nazwiskiem?) szewca.

Szolko [Scholko] - sklep spożywczy (zdaniem niektórych spożywczo-przemysłowy) zlokalizowany na Koloniji. Kojarzony przede wszystkim z okresem międzywojennym.

Szpica [Na Szpicy] - najbardziej na wschód położona cześć Mōńskego, znajdująca się u zbiegu Białki i Mały Rzyki. Ujście Mały Rzyki do Białki tworzy w tym miejscu „szpicã” - stąd nazwa.

Szlojza - w pierwszym znaczeniu oznacza odcinek rzeki, kanał łączący Białkã z Kanarã. Ponadto oznacza także śluzę, która wyznacza początek Szlojzy - rzeki. Prawdopodobnie zamiennie z nią funkcjonuje nazwa Ôpusta, starsza od niej, choć dziś rzadziej wymieniana a oznaczać ma to samo. W świadomości społecznej Szlojza zapisała się tym, iż na niej, w pobliżu śluzy znajdowało się jedyne miejsce wykorzystywane przez dzieci do kąpieli (do czasu powstania Żwirowni).

Szōseja [Szōsyja?, Szōsejŏ?] - główna droga biegnąca przez Racławiczki, od Kujaw do Dziedzic. Formalnie są to ulice Plebiscytowa i Opolska. Zdaniem wielu nazwa zaczęła funkcjonować, gdy drogę utwardzono (szutrem) w okresie międzywojennym, tak że była przejezdna w każdych warunkach pogodowych. Geneza nazwy nie jest znana. Można się domyślać, że pochodzi od niem. chaussee, oznaczającą najprościej mówiąc szosę.

Ścieżka - dziś ulica Żeromskiego. Nazwa pochodzi o funkcji tej drogi, mianowicie pierwotnie była to ścieżka prowadząca przez pola za wsią, które określano jako Plama. Można było nią przejść bądź przejechać na rowerze. Jej funkcja była przyczyną konfliktów między właścicielem Plamy a rolnikami, którzy mimo wszystko próbowali wozem przejechać nią w kierunku Zŏdola, oszczędzając w ten sposób czas i wysiłek zwierząt pociągowych (głównie krów). Nazwa Ścieżka jest nadal żywa, zwłaszcza dla starszego pokolenia, przy co najwyżej słabej znajomości oficjalnej nazwy tej ulicy.

Świnskŏ Pełsia - najpewniejsza, najczęściej prezentowane wyjaśnienie wskazuje na „cmentarzysko świń”. Opisywane jako położony daleko za wsią, za Myłyj Lasã, przy granicy z polami na Sigowski, ogrodzony obszar gdzie można było wywozić i zakopywać padłe świnie, ale też i inne zwierzęta. Choć już nie pełni tej funkcji, to ślady pozostały nie tylko w języku ale także w krajobrazie: teren jest porośnięty krzakami, w większości nie użytkowany, choć mógłby być wykorzystywany podobnie jak jego najbliższa okolica, czyli jako łąki (co okresowo miało miejsce, np. w latach 70.). Niektórzy jednak sugerowali, że nazwa wskazuje na obszar, na którym wypasano świnie (należące do Majōntku? Dworu? mieszkańców?) co jednak nie znajduje żadnego potwierdzenia i wydaje się nielogiczne. Samo pochodzenie drugiego członu nazwy jest nieznane.

Tiergarten - ogrodzony teren na skraju Racławskego Lasu, najpewniej przy drodze na Serwitut, gdzie zamknięte były zwierzęta. Tiergarten należało do grafa (von Tiele-Winckler). Prawdopodobnie służyło jako rodzaj zwierzyńca.

Weinrichowe - grunty należące kiedyś do samotnego gospodarstwa, leżącego na południe od wsi. Właścicielem był gospodarz nazwiskiem Weinrich. Weinrichowe obejmuje obszar ograniczony rzekami i drogą Na Kujawy, od transformatora do dwóch blisko siebie płynących rzek.

Wiatrŏk - grupa domów na skraju Racławskego Lasu. Pierwotnie dom na zapleczu którego, jeszcze w latach 40. XX wieku stał wiatrak - młyn, stąd pochodzenie nazwy. Później obok powstało drugie gospodarstwo (leśniczówka?) a następnie trzecie, jak jest i dzisiaj. Współcześnie nazwa zanikająca, zaś częściej okolica ta określana jest jako Kole Morawca. Nazwa Wiatrŏk w szerszym rozumieniu opisywała także pola znajdujące się w pobliżu a także była nazwą kierunkową („jechać na Wiatrŏk”).

Wieś - część Racławic, od kościoła do skrzyżowania ulic Plebiscytowej i Osiedle lub też od głównego skrzyżowania do Majōntku. W porównaniu do innych części wsi zapewne jest to najstarsza, pierwotna część Racławiczek, co jest widoczne także w częściowo zachowanym układzie Wsi. Potwierdza to też starsza zabudowa, tu zlokalizowana była większość głównych instytucji. Również stare mapy zdają się to potwierdzać.

Wildaker - pola znajdujące się na skraju Racławskego Lasu, koło Wrotōw. Zdaniem niektórych pola należały do tych, którzy pracowali w lesie. Wokół rosły sporych rozmiarów dęby, stąd nie do końca jasne związki z nazwą Dambina.

Wrota - brama do Racławskego Lasu, zlokalizowana przy drodze na Serwitut, za Porōmbkōł. Las był ogrodzony, tak że przez Wrota prowadziła jedyna droga do niego. Nocą Wrota były zamknięte. Jednocześnie nazwa dotyczyła najbliższej okolicy i pełniła także funkcje orientacyjne i kierunkowe (np.: „las kole Wrotōw”). Wrota funkcjonowały do lat 40. włącznie. Resztki ogrodzenia uległy zniszczeniu najpewniej w latach 50.

Wybrańcowe Deły - przy drodze do Chrzelic, po prawej stronie dawna żwirownia, która przez dziesiątki lat służyła jako wysypisko śmieci. Ostatecznie zasypana w latach 90. i dziś już nie istnieje. Nazwa od nazwiska właściciela działki, w przedniej części której znajdowały się Wybrańcowe Deły.

Zandgruba - nazwa utożsamiana najczęściej z boiskiem do piłki nożnej, przy ulicy Leśnej. Właściwie jednak Zandgruba (niem.: Sandgruba czyli kopalnia piasku) oznacza wyrobisko pozostałe po wydobyciu żwiru i piasku, wykorzystywanego do budowy Szōseji. W powstałym dole stworzono plac do gry w piłkę nożną. By stał się on boiskiem, czyli spełniał odpowiednie wymogi, po II wojnie światowej w czynie społecznym teren powiększono a przede wszystkim wyrównano. Od tamtej pory jest tu oficjalne boisko LZS Racławiczki, na którym, w dobrych czasach klubu, gościły takie drużyny jak Metal Kluczbork czy Odra II Opole. Ale nadal bardzo nierówna płyta boiska może sprawić, że piłka poleci w innym kierunku niż oczekiwany, stąd nazwa Zandgruba jako synonim boiska ma takie nieoczekiwane uzasadnienie.

Zidlōng - część wsi, grupa domów wzdłuż ulicy Osiedle. Nazwa powstała w okresie międzywojennym wraz z wybudowaniem tu domów, na działkach pozyskanych od właściciela Dworu, von Tiele-Winckler. Na tych działkach pobudowały się rodziny pracowników folwarku. Nie jest jasne czy właściciel folwarku przekazał czy sprzedał działki, jak również czy współuczestniczył w budowie domów. Do dziś domy zachowały dość podobny wygląd a rozstawione są w prawie idealnie równych odstępach od siebie. Bardzo podobny układ działki został też zachowany. Nazwa Zidlōng należy do tych kilku, które wszyscy wymieniali na samym początku, jako te najbardziej oczywiste. To, że Zidlōng powstał na Pański już nie jest tak powszechnie znane.

Zielōnŏ Drōga – leśna droga w Racławski Lesie, prowadząca do albo koło domku myśliwskiego. Nazwa najpewniej pochodzi od wyglądu drogi, porośniętej trawą, prowadzącej fragmentami wśród rosnących tuż przy drodze drzew, których korony tworzyły coś na kształt tunelu.

Zilzerwasser [Zilzwasser] - patrz: Białka.

Zŏdole - pola leżące na północ od polnej drogi biegnącej od Wiatrŏka (Kole Morawca) w stronę Zŏpōcia. O ile z 3 stron Zŏdole wyznaczone jest przez polne drogi o tyle od strony Serwitutu jego granica jest niejasna. Pochodzenie nazwy jest nieznane; niektórzy wywodzą ją od ukształtowania terenu, mianowicie obejmuje ona obszar pewnych obniżeń terenu, dołu lub dołów, leżący za Gōrkōł. Współcześnie coraz częściej używa się zamiennie lub zastępczo nazwy Enst, pochodzącej od nazwiska nowego właściciela gruntów na Zŏdolu.

Zŏl - sala (taneczna, balowa). Zŏl znajdował się na piętrze U Bimlera (U Kasperka), jak również był U Szkody. Czasem używana była jako nazwa kierunkowa lub orientacyjna (spotkać sie koło Zŏlu, iść na Zŏl).

Zŏpōcie - część wsi. W Racławiczkach nazwa ta ma kilka znaczeń. Powszechnie kojarzone jest przede wszystkim z domami po prawej, wschodniej stronie ul. Granicznej. Ponadto mianem tym określają niektórzy domy przy ul. Powstańców Śląskich. Pojawiły sie też opinie, iż tak samo Zŏpōciem są domy przy ulicy Szkolnej. Wszystkie te znaczenia wskazują, że nazwę można wiązać z polskim "zapłociem", czyli gospodarstwami zlokalizowanymi "za płotem", tj. z tyłu, za płotami posesji znajdującymi sie przy głównej drodze, niejako w drugim rzędzie. Prócz tego Zŏpōciem nazywane są umownie wszystkie wymienione wcześniej ulice.

Żwirownia - wypełnione wodą wyrobiska, z których pozyskiwano piasek i żwir. Żwirownia znajduje się przy końcu, po obu stronach drogi, która stanowi północną granicę pól na Pański. Część z nich jest zarybiona, część nadal eksploatowana. W okresie letnim jest to coraz popularniejsze dzikie kąpielisko a nawet miejsce wypadów na grilla.

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych w tym serwisie w celach komercyjnych bez zgody ich właścicieli jest zabronione

Aktualizacja:

Kontakt techniczny:

Nasza witryna wykorzystuje technologię „cookies”, czyli plików tekstowych umieszczanych na Twoim urządzeniu, w celach statystycznych oraz ewentualnego logowania w serwisie. Istnieje możliwość zablokowania funkcjonalności poprzez wyłączenie plików cookie w ustawieniach przeglądarki internetowej. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie plików cookies, zgodnie z ustawieniami przeglądarki. Zamknij